Angiospermae (kapalı tohumlu) bitkilerine özgü, yan kenarları ile kapanmış bir ya da çok sayıda karpelden oluşan, tohum tomurcukları olgun birer tohum halini alıncaya dek, onu içerisinde saklayan, daha sonra da etrafa yayılmasına yarayan oluşuma meyve denir. Döllendikten sonra ovaryum gelişerek olgunlaşır ve meyveye dönüşür.
Meyvede tohumu saran, onu içine alan koruyucuya pericarp (meyve örtüsü) denir. Pericarp dıştan içe doğru exocarp, mezocarp ve endocarp diye üç kısma ayrılır.
Meyvenin görevi üç grupta toplanır:
Tohumu, bu bağlamda embriyoyu korur.
Besin maddesi depolar.
Tohumun etrafa yayılmasını sağlar.
Çeşitli meyve şekilleri aşağıda görülmektedir;
Çekirdekli Sulu Meyveler: 1. Ceviz,
Açılmayan Kuru Meyveler: 2. Akçaağaç, 3. Meşe, 4. Karaağaç,
Açılan Kuru Meyveler: 5. Manolya, 6. Fasulye, 7. Haşhaş,
Bileşik (Mürekkep) Meyve: 8. Çınar.
Meyveler genel olarak üçe ayrılır;
Basit (sade) Meyveler: Tek pistilli, tek çiçekten oluşan bu meyveler, sulu ve kuru meyveler olmak üzere ikiye ayrılır.
Sulu Meyveler: Çekirdekli sulu ve üzümsü meyve olarak ikiye ayrılır.
Çekirdekli Sulu: Pericarpın en dış kısmı olan exocarp ince bir zar halindedir. Mezocarp etli ve suludur. Endocarp ise odunlaşmıştır (Kiraz, Vişne, Erik, Şeftali, Kayısı, Karayemiş, Zeytin, Ceviz, Kızılcık).
Juglans regia (Adi ceviz) Cerasus avium (Kiraz)
Üzümsü Meyveler: Exocarp ince bir zar halinde, mezocarp ve endocarp yumuşak ve suludur. Bu sulu meyvelerin içindeki sert taneler tohumlarıdır (Üzüm, Limon, Nar, Defne, Karamuk).
Laurus nobilis (Akdeniz defnesi) Vitis vinifera (Üzüm)
Kuru meyveler, pericarpı açılmayan ve açılan meyveler olmak üzere ikiye ayrılır.
Pericarpı açılmayan kuru meyveler;
Nuks (Nus): Pericarpın her üç dokusu da kalın bir tabaka halinde odunlaşmış ya da sertleşmiştir (Fındık, Meşe, Kayın, Gürgen, Kayacık, Kızılağaç).
Corylus avellana (Adi fındık)
Castanea sativa (Anadolu kestanesi)
Karyopsis: Pericarp ince ve tohum zarı ile tamamen kaynaşmıştır (Buğday, Arpa). Aken: Pericarp ile tohum zarı kısmen kaynaşmıştır (Asteraceae familyası örnekleri). Samara: Kanatlı nus (Akçaağaç, Dişbudak, Karaağaç, Huş).
Pericarpı açılan kuru meyveler;
Tek karpelli pericarpı açılan kuru meyveler
Folikül (Keseli meyve): Meyve tek bir karpelden oluşur, olgunlaşınca karpel karın-dikiş hattı boyunca açılır (Manolya, Şakayık).
Legümen (Bakla): Meyvede açılma, hem karın-dikiş hem de sırt-damar hattından olur. Yalancı Akasya, Erguvan gibi çoğu Fabaceae örneklerinde olduğu gibi.
Siliqua: Meyve iki karpelden oluşmuş, bir yalancı bölme ile uzunlamasına iki bölmeye ayrılmıştır. Olgunlaşınca birleşme hattı boyunca üçe ayrılır (Brassicaceae).
İki ya da daha fazla karpelli açılan kuru meyvelere genel olarak kapsül adı verilir. Önemli kapsül tipleri şunlardır:
Septisit kapsül: Meyve, uzunlamasına, karpellerin birleşme yerlerinden açılır (Sığla ağacı, Orman gülü). Lokolosit kapsül: Meyve, karpellerin sırt-damar hattından açılır (Söğüt, Kavak). Dentisit kapsül: Meyve, tepe kısmından dişlerle açılır (Caryophyllaceae). Piksit kapsül: Meyve bir kapakla açılır (Anagallis arvensis, Fare kulağı). Porosit kapsül: Meyvedeki tohumlar, pericarp üzerinde açılan çok sayıdaki deliklerden dökülür (Haşhaş, Gelincik).
Agregat (toplu) meyveler: Tek çiçek, çok pistilden oluşan meyvelerdir. Örneğin; Liriodendron (Lale ağacı), Magnolia (Manolya)ve Fragaria vesca (Çilek)’da olduğu gibi.
Bileşik meyveler: Çok çiçek, çok pistilden oluşan meyvelerdir. Agregat meyveden farkı, her pistilin kendine özgü ayrı bir çiçek çevresinin bulunmasıdır. Bileşik meyve ayrıca, çok sayıda sade meyvelerden oluşur. Örneğin; İncir, Çınar, Dut, Ananas, Sığla ağacı.
Ficus carica (İncir) Morus nigra (Karadut)
Eğer meyvelerin oluşumuna ovaryumdan yani karpelden başka çiçeğin çevre yaprakları ya da çiçek tablası da katılırsa bu tip meyvelere yalancı meyveler(İgit) denir. Örnek; Elma, Armut, Muşmula ve Mersin.
