Yukarıda sayamadığımız, patates, soğan vb. bir çok sebzenin toptan satışını gerçekleştirmekteyiz.
Sebzeler, bitkilerin pişirilerek ya da çiğ olarak yenilen başta yaprak olmak üzere, gövde ve kök gibi kısımlarına verilen genel bir addır. Ancak çoğumuzun sebze olarak bildiği bazı bitkiler, botanik biliminde meyve olarak tanımlanmaktadır. Örneğin; patlıcan, domates, kavun, kabak gibi sebzelerin yenilen organları, botanik biliminde meyve olarak sınıflandırılır. Meyvenin tanımı, yan kenarları ile kapanmış bir ya da çok sayıda karpelden oluşan, içindeki tohum tomurcuklarının olgunlaşarak, olgun birer tohum halini alıncaya dek, onu içinde barındıran ve sonra da etrafa yayılmasını sağlayan etli, sulu ya da kuru oluşumlara meyve denir. Bu bağlamda, domates, kavun ya da eriğin içindeki çekirdekler tohumdur. Bu durumda içinde çekirdek olan tüm sebze olarak bildiğimiz bitkiler aslında meyvedir. Tohumunu ya da tohum kabuğunu değil bitkinin yaprak, kök, gövde gibi diğer kısımlarını besin kaynağı olarak tükettiğimiz bitkiler ise sebzedirler. Örneğin; ıspanak, pırasa, maydanoz gibi bitkiler gerçek sebzedirler.
Sebzelerin sınıflandırılması değişik şekillerde yapılmaktadır. Bu bağlamda sebzeler;
-
-
Yetişme mevsimlerine göre,
-
-
Kültürlerine (yetiştirme sistemlerine) göre,
-
-
Yenilen kısımlarına göre,
-
-
Botanik özelliklerine göre sınıflandırılmaktadır.
-
En yaygın sınıflandırma şekli, yenilen kısımlarına göre yapılan sınıflandırmadır. Ancak, sebzeleri yenilen kısımlarına göre kesin bir çizgi ile ayırmak oldukça zordur. Çünkü fasulye, bakla, biber ve patlıcan hem taze hem de kuru; kereviz ve pırasanın hem toprak altı hem de toprak üstü kısımlarının değerlendirilmesi gibi özellikler, bu sistemde zorluklar çıkarmaktadır. Yapılan son çalışmalara göre sebzelerin sınıflandırması aşağıdaki tabloda görülmektedir.
Kuru ve taze tohumları yenen sebzeler
|
Bakla, Bezelye, Fasulye, Barbunya
|
Çiçek ve çiçek tablası yenen sebzeler
|
Karnabahar, Brokoli, Enginar, Bamya
|
Yumruları yenen sebzeler
|
Patates, Yer Elması
|
Yalnız sürgünleri yenen sebzeler
|
Kuşkonmaz
|
Yaprakları yenen sebzeler
|
Marul, Lahana, Ispanak, Pazı, Semizotu
|
Meyveleri yenen sebzeler
|
Domates, Biber, Patlıcan, Hıyar, Kabak, Kavun, Karpuz
|
Soğan ve sürgünleri yenen sebzeler
|
Pırasa, Soğan, Sarımsak
|
Kökleri yenen sebzeler
|
Havuç, Turp, Kırmızı Pancar, Şalgam, Kereviz
|
Kokulu otlar- yaprakları yenen sebze.
|
Maydanoz, Dereotu, Nane, Tere, Roka
|
Sebzeler ne kadar çiğ ve taze olarak tüketilirse sağladığı yararlar, o denli daha etkin olmaktadır. Tüm sebzelerin kendine has yararları olmakla birlikte, hepsinde ortak bulunan bazı yararları vardır. Bu bağlamda sebzeler;
-
-
Bol miktarda vitamin, mineral ve lif içerirler.
-
-
Hafızayı güçlendirirler.
-
-
Mutluluk verir, stresi azaltırlar.
-
-
Algılama ve öğrenme yeteneğini arttırırlar.
-
-
Beyni beslerler.
-
-
Mide rahatsızlıklarını iyileştirici etkileri vardır.
-
-
Soğuk algınlığına iyi gelirler.
-
-
Kanser riskini azaltırlar.
-
-
Karaciğere olumlu etkileri vardır.
-
-
Vücudun çalışmasını, gelişmesini sağlarlar.
-
-
İdrar söktürürler.
-
-
Böbrek rahatsızlıklarında iyileştirici etkileri vardır.
-
-
Bağırsakların çalışmasına yardımcı olurlar.
-
-
Kolesterol ve tansiyon düşürücü etkileri vardır.
-
-
Kalbe ve kas sistemine olumlu etkileri vardır.
-
-
Kan yapımında etkilidirler.
-
-
Diş ve diş etlerini besler.
-
-
Cildi güzelleştirirler.
-